24 maja 2023 r. w Belwederze odbyło się uroczyste wręczenie medali i dyplomów honorowych „Sprawiedliwym wśród Narodów Świata”.
Tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata przyznawany jest od 1963 r. przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie. Jest to najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne. Otrzymują go osoby, które w czasie II wojny światowej, pod presją więzienia lub nawet śmierci ze strony okupanta, ratowały Żydów. Na medalu Sprawiedliwych jest wyryte żydowskie powiedzenie pochodzące z Talmudu: “Kto ratuje jedno życie, ten jakby uratował cały świat”. Nazwiska ludzi uznanych za “Sprawiedliwych wśród Narodów Świata” są uwiecznione na Ścianie Honoru w Ogrodzie Sprawiedliwych w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie.
Podczas tegorocznej ceremonii pośmiertnie uhonorowani zostali: Karolina Bobryk z Sarnak, Maria i Jan Cieślakowie, Mieczysław Lucerski, Julia i Julian Stemporowscy oraz Leokadia Szalińska. Wyróżnienia odebrały rodziny bohaterów, a w jednym przypadku osoba uratowana przez polską rodzinę, z której już nikt nie pozostał przy życiu. Uroczystość zorganizowały Ambasada Izraela w Polsce oraz Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
W uroczystości wzięli udział państwo Celina i Mirosław Miłkowscy z Sarnak z rodziną. Babcia pani Celiny to Karolina Bobryk – jedna z osób uhonorowanych tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Od zimy 1941/42 do wyzwolenia latem 44 ukrywała Berka i Joela Libermanów. Do państwa Miłkowskich trafił medal i dyplom przyznany pośmiertnie „Bobryczce”. Na uroczystość państwo Miłkowscy zaprosili też Marka Jerzmana, który wspomógł ich w staraniach o uhonorowanie Bobryczki, a także napisał reportaż o historii lokalnej bohaterki.
Na początku uroczystości głos zabrali m.in.: Sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski; zastępca szefa Kancelarii Sejmu Christian Młynarek, który przeczytał list skierowany do uczestników uroczystości przez marszałek Sejmu Elżbietę Witek; Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz Ambasador Izraela w Polsce Yacov Livne.
Ambasador podkreślił, że Instytut Yad Vashem w Jerozolimie uznał za godnych tytułu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata ponad 7 tys. Polaków, co stanowi ponad jedną trzecią uhonorowanych tym tytułem. W swojej wypowiedzi zaznaczył: “W straszliwych dniach II wojny światowej i Holokaustu, w tamtej niewiarygodnej ciemności, która ogarnęła Europę, Sprawiedliwi wśród Narodów Świata byli światłem nadziei”.
Po przemówieniach przyszedł czas na najważniejszy moment – przedstawienie sylwetek odznaczonych oraz wręczenie medali i dyplomów. Wspólnie zapozowali do zdjęć potomkowie „nowych” Sprawiedliwych wśród Narodów Świata oraz uratowani lub ich potomkowie wraz z rodzinami. Uroczystą atmosferę podkreślił mini recital utworów Chopina, który zakończył oficjalną część wydarzenia. Następnie wszyscy obecni udali się na poczęstunek, a potem czekała ich niespodzianka – wycieczka z przewodniczką po Belwederze.
Zainteresowanych historią Karoliny Bobryk zachęcam do lektury reportażu Marka Jerzmana, a można go znaleźć w książce oraz broszurce Po drugiej stronie rzeki i Roczniku Ziemi Sarnackiej T.2/2019. Wszystkie wymienione wydawnictwa są dostępne w sarnackiej bibliotece – można je kupić lub wypożyczyć.
Chcę na koniec podziękować państwu Miłkowskim za zaproszenie i możliwość uczestniczenia w tak ciekawym i doniosłym wydarzeniu – jednym z tych momentów, kiedy nasza lokalna historia staje się historią świata.
relacja Violetty Zawadki
